Romakėt
Romakėt qeverisėn Ilirinė e cila u bė krahina Illyricum pėr gjashtė shekuj. Nėn qeverisjen romake shoqėria ilire pėsoi ndryshime tė mėdha, veēanėrisht nė pamjen e saj tė jashtme lėndore (sendore, materiale). Arti dhe kultura lulėzuan, veēanėrisht nė Apolloni, shkolla filozofike e sė cilės u bė e mirnjohur nė lashtėsi. Pasoi njė shtrirje e madhe, megjithse, ilirėt i pėrballuan pėrngjasimit (pėrvetėsimit) tė kulturės romake. Kultura ilire mbijetoi, poashtu me gjuhėn ilire, megjithse shumė fjalė latine hynė nė gjuhė dhe mė vonė u bėnė pjesė e gjuhės shqipe.
Krishterimi u shfaq nė Iliri gjatė sundimit romak, rreth gjysmės sė shekullit tė I-rė. Nė fillim fesė sė re iu desh tė ndeshej me kultet lindore (orientale), mes tyre atė tė Mithra-s, perėndi persiane e dritės, e cila kishte hyrė nė truallin ilir pas gjurmėve tė rritjes ndėrvepruese me zonat lindore tė perandorisė. Pėr njė kohė tė gjatė iu desh tė hahej me perėndi tė adhuruara nga paganėt ilirė. Rritja e qėndrueshme e bashkėsisė sė krishterė nė Dyrrhachium (emri romak pėr Epidamnus) ēoi nė krijimin e njė peshkopate kėtu nė vitin 58. Mė vonė, qendra peshkopale u vendosėn nė Apollonia, Buthrotum (sot Butrint) dhe Scodra (Shkodra sot).
Me kalimin e kohės perandoria nisi tė dobėsohet, ilirėt, duke pėrfituar nga njė traditė e gjatė zakonesh dhe mjeshtrish (aftėsish) ushtarake, fitoi ndikim tė madh nė udhėheqjen ushtarake romake. Nė tė vėrtetė, disa syresh mundėn prej aty tė bėhen perandorė. Nga mesi i shekujve tė III-tė dhe tė IV-tė frerėt e perandorisė ishin pothuajse vazhdimisht nė duart e perandorėve me prejardhje ilire: Gaius Decius, Klaudius Gotikus, Aureliani, Probusi, Diokleciani dhe Konstantini i Madh.
Titulli: Iliria nen pushtimin romak 
Tue Sep 25, 2007 6:34 pm